R_3_1n

 3. ÕIÐÓÐÃIß ÆÈÂÎÒÀ

---

3.1. ×åðåâíà  ñòIíêà 
3.1.1. Ãðèæi ÷åðåâíî¿ ñòiíêè 
3.1.2. Çàùåìëåíi ãðèæi 

---

   3.1. ×åðåâíà  ñòIíêà

 3.1.1. Ãðèæi ÷åðåâíî¿ ñòiíêè 

     Ãðèæàìè ÷åðåâíî¿ ñòiíêè àáî çîâíiøíiìè ãðèæàìè (herniae abdominalis externae) íàçèâàþòü òàêi õiðóðãi÷íi çàõâîðþâàííÿ, ïðè ÿêèõ íàÿâíå âèõîäæåííÿ íóòðîùiâ iç ìiñöÿ ¿õ ôiçiîëîãi÷íîãî ðîçìiùåííÿ ÷åðåç ïðèðîäíi êàíàëè àáî äåôåêòè ñòiíêè æèâîòà é òàçà. Ïðè öüîìó íóòðîùi áóâàþòü âêðèòi ïàðiºòàëüíîþ î÷åðåâèíîþ, à øêiðíi ïîêðèâè çàëèøàþòüñÿ íåóøêîäæåíèìè.
    Âíóòðiøíiìè (herniae abdominalis internae) íàçèâàþòüñÿ òàêi ãðèæi, ïðè ÿêèõ íóòðîùi ïîòðàïëÿþòü â î÷åðåâèííèé ìiøîê, óòâîðåíèé ó äiëÿíöi ïðèðîäíèõ ñêëàäîê i êèøåíü î÷åðåâèíè, i, ÿê ïðàâèëî, çàëèøàþòüñÿ â ìåæàõ ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè.

    Åòiîëîãiÿ i ïàòîãåíåç 

    Ãðèæi ìîæíà ïîäiëèòè íà äâi âåëèêi ãðóïè: óðîäæåíi (herniae conqenitae) é íàáóòi (herniae acguisitae). Ïðè÷èíîþ óðîäæåíèõ ãðèæ çàâæäè º âàäè ðîçâèòêó. Òàê, ïàõîâà ãðèæà âèíèêຠó âèïàäêàõ íåçàðîùåííÿ âiäðîñòêà î÷åðåâèíè, ùî ïðè îïóñêàííi ÿº÷êà ïðîõîäèâ ïàõâèííèì êàíàëîì. Ïðè òàêèõ ãðèæàõ ÿº÷êî çíàõîäèòüñÿ ó ãðèæîâîìó ìiøêó. Íàáóòà æ ïàõîâà ãðèæà ìຠóòâîðåíèé ãðèæîâèé ìiøîê, äå ÿº÷êî ðîçòàøîâàíå çà éîãî ìåæàìè. Ó âèíèêíåííi é ðîçâèòêó íàáóòî¿ ãðèæi ìàþòü çíà÷åííÿ áàãàòî ôàêòîðiâ, îäíi ç ÿêèõ  ñïðèÿþòü, iíøi  ñïðè÷èíÿþòü öåé ïðîöåñ. Äî ïåðøèõ âiäíîñÿòü ñïàäêîâiñòü, àíàòîìi÷íó “íåïîâíîöiííiñòü” ïåðåäíüî¿ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè, îñîáëèâîñòi êîíñòèòóöi¿, ñòàòü (ñëàáêiñòü ïàõâèííî¿ äiëÿíêè â ÷îëîâiêiâ i áiëüøi ðîçìiðè âíóòðiøíüîãî ñòåãíîâîãî êiëüöÿ â æiíîê), âiê (àòðîôi÷íi ïðîöåñè â ïîõèëîìó âiöi, àíàòîìi÷íó íåïîâíîöiííiñòü ïåðåäíüî¿ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè â äiòåé äî ðîêó æèòòÿ), ñõóäíåííÿ, òðàâìè, ïiñëÿîïåðàöiéíi ðóáöi, à òàêîæ çíà÷íi ôiçè÷íi íàâàíòàæåííÿ òà âàãiòíiñòü, ïiä ÷àñ ÿêî¿ ïåðåäíÿ ÷åðåâíà ñòiíêà çíà÷íî ðîçòÿãóºòüñÿ (áiëà ëiíiÿ æèâîòà, íàïðèêëàä, çáiëüøóºòüñÿ ìàéæå ó 12 ðàçiâ).
    Äî ïðè÷èí, ÿêi áåçïîñåðåäíüî âïëèâàþòü íà ãåðíiîóòâîðåííÿ, âiäíîñÿòü òi, ùî çóìîâëþþòü ïiäâèùåíèé ÷åðåâíèé òèñê i âèêëèêàþòü îñëàáëåííÿ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè. Äî íèõ íàëåæàòü òÿæêà ôiçè÷íà ïðàöÿ, òðèâàëèé êàøåëü, çàêðåïè, ïàðàëi÷i íåðâiâ, ùî iííåðâóþòü ïåðåäíþ ÷åðåâíó ñòiíêó, à òàêîæ òðàâìè ç ïîøêîäæåííÿì ì’ÿçîâî-àïîíåâðîòè÷íèõ óòâîðiâ æèâîòà.

    Ïàòîìîðôîëîãiÿ 

    Êîæíà ãðèæà æèâîòà ñêëàäàºòüñÿ ç ãðèæîâèõ âîðiò, ãðèæîâîãî ìiøêà é ãðèæîâîãî âìiñòó.

Ãðèæîâèé ìiøîê, ùî óòâîðåíèé âèïèíàííÿì ïàðiºòàëüíî¿ î÷åðåâèíè, ìîæå ìiñòèòè áóäü-ÿêèé îðãàí ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè, àëå íàé÷àñòiøå — ïåòëi òîíêî¿ êèøêè é ñàëüíèê. Iíêîëè â íüîìó çíàõîäÿòü iíøi îðãàíè: òîâñòó êèøêó, ñå÷îâèé ìiõóð, ÿéíèê i ÷åðâîïîäiáíèé âiäðîñòîê.
    Îñíîâíèìè ñêëàäîâèìè ãðèæîâîãî ìiøêà º øèéêà, òiëî é äíî. Òàêîæ iñíóº òàêå ïîíÿòòÿ, ÿê âîðîòà, ïiä ÿêèìè ðîçóìiþòü îòâið àáî êiëüöå, ÷åðåç ÿêå âèïèíàºòüñÿ î÷åðåâèíà.
Ïðè êîâçíèõ ãðèæàõ îðãàí, ùî º âìiñòîì ãðèæîâîãî ìiøêà, âíàñëiäîê éîãî ìåçîïåðèòîíåàëüíîãî ðîçòàøóâàííÿ, ÷àñòî áóâຠíå ïîâíiñòþ îòî÷åíèé î÷åðåâèíîþ.

    Êëàñèôiêàöiÿ 

    Ãðèæi ÷åðåâíî¿ ñòiíêè ïîäiëÿþòü:
1. Çàëåæíîñòi âiä àíàòîìi÷íîãî ðîçòàøóâàííÿ:
ïàõîâi (êîñi é ïðÿìi), áiëî¿ ëiíi¿ æèâîòà, ïóïêîâi, ñòåãíîâi, ïîïåðåêîâi, ñiäíè÷íi, çàòóëüíi, áîêîâi, ïðîìåæèííi.
2. Çà åòiîëîãiºþ: óðîäæåíi é íàáóòi.
3. Çà êëiíi÷íèì ïåðåáiãîì: ïîâíi é íåïîâíi, âïðàâèìi é íåâïðàâèìi, òðàâìàòè÷íi é ïiñëÿîïåðàöiéíi, óñêëàäíåíi é íåóñêëàäíåíi.

    Ñèìïòîìàòèêà i êëiíi÷íèé ïåðåáiã 

    Íàéõàðàêòåðíiøèì ñèìïòîìîì ãðèæi º âèïèíàííÿ, ùî âèíèêຠïðè âåðòèêàëüíîìó (ñòîÿ÷îìó) ïîëîæåííi õâîðîãî, à òàêîæ ïðè íàïðóæåííi é ïiäâèùåííi âíóòðiøíüî÷åðåâíîãî òèñêó. Ïðè çìiíi ïîëîæåííÿ â ãîðèçîíòàëüíå, â ñòàíi ñïîêîþ àáî æ ïiñëÿ ëåãêîãî íàòèñêóâàííÿ, âîíà ìîæå ñàìîñòiéíî çíèêàòè. Òàêi ïðîÿâè äîçâîëÿþòü ÷àñòî áåçïîìèëêîâî ïiäòâåðäèòè íàÿâíiñòü ãðèæi.
    Ó âèïàäêàõ, êîëè ãðèæà ëèøå ïî÷èíຠóòâîðþâàòèñÿ, øêiðà íàä âèïèíàííÿì çîâñiì àáî ìàéæå íå çìiíåíà, à ñàìó ãðèæó âèçíà÷àþòü òiëüêè çà äîïîìîãîþ ïàëüöåâîãî äîñëiäæåííÿ ãðèæîâîãî êàíàëó. Ïðè öüîìó ìîæíà âiä÷óòè ïîçèòèâíèé, òàê çâàíèé ñèìïòîì “êàøëåâîãî ïîøòîâõó”, çóìîâëåíèé êàøëåì àáî ðàïòîâèì íàïðóæåííÿì ÷åðåâíî¿ ñòiíêè. Íà ïiçíiõ ñòàäiÿõ ãðèæîâå âèïèíàííÿ âèíèêຠíàâiòü ïðè çìiíi ïîëîæåííÿ òiëà ç ãîðèçîíòàëüíîãî ó âåðòèêàëüíå àáî æ âíàñëiäîê íàïðóæåííÿ ì’ÿçiâ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè.     ßêùî âìiñòîì ãðèæi º êèøêà, òî ïðè êîæíîìó íàñòóïíîìó êàøëåâîìó ïîøòîâõîâi àáî íàïðóæåííi ì’ÿçiâ ó ãðèæîâèé ìiøîê ìîæóòü âèõîäèòè âñå íîâi ïåòëi.
    Äiàãíîñòèêà íåóñêëàäíåíèõ çîâíiøíiõ ãðèæ æèâîòà â îñíîâíîìó íå âèêëèêຠòðóäíîùiâ. Äëÿ öüîãî, ÿê ïðàâèëî, äîñòàòíüî ðåòåëüíî çiáðàòè àíàìíåç i ïðîâåñòè îᒺêòèâíå äîñëiäæåííÿ õâîðîãî.
Ïðîòå ïðè öüîìó ïîòðiáíî ïàì’ÿòàòè é ïðî íåâïðàâèìi ãðèæi, ùî ìàþòü âëàñòèâiñòü íå çìiíþâàòè àáî íåçíà÷íî çìiíþâàòè ñâîþ âåëè÷èíó é ôîðìó. Òàêi õâîði ÷àñòî ñêàðæàòüñÿ íà ïîñòiéíèé áiëü ó äiëÿíöi ãðèæi, ùî iððàäiþº â iíøi îðãàíè æèâîòà. Ãîëîâíà æ íåáåçïåêà íåâïðàâèìèõ ãðèæ, i öå òðåáà ïàì’ÿòàòè, êðèºòüñÿ â ¿õ çàãðîçëèâié ñõèëüíîñòi äî çàùåìëåííÿ.

    Âàðiàíòè êëiíi÷íîãî ïåðåáiãó é óñêëàäíåííÿ 

    Ïàõîâi ãðèæi,  ôîðìóþ÷èñü iç ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè, âèõîäÿòü äâîìà øëÿõàìè: ÷åðåç âíóòðiøíþ (ñåðåäíþ) ïàõîâó çàïàäèíó àáî æ ÷åðåç çîâíiøíþ (áîêîâó).  ïåðøîìó âèïàäêó âèíèêຠïðÿìà , à â äðóãîìó — êîñà ïàõîâà ãðèæà.
    Îñòàííi ìîæóòü áóòè i óðîäæåíèìè, i íàáóòèìè. Ïðÿìi æ — òiëüêè íàáóòèìè é çóñòði÷àþòüñÿ â äåñÿòü ðàçiâ ðiäøå, çäåáiëüøîãî â îñiá ïîõèëîãî âiêó.

    Âiäðiçíèòè êîñi ïàõîâi ãðèæi âiä ïðÿìèõ ìîæíà çà äîïîìîãîþ äâîõ îñíîâíèõ îçíàê. Ïðÿìà ïàõîâà ãðèæà çàâæäè ðîçìiùåíà äîñåðåäèíè âiä à. epigastrica inf., òîäi ÿê êîñà – íàçîâíi âiä íå¿. Iíôîðìàòèâíîþ º òàêîæ iíøà îçíàêà: ïðÿìà ïàõîâà ãðèæà çíàõîäèòüñÿ ìåäi-àëüíî âiä ñiì’ÿíîãî êàíàòèêà, à êîñà  ïðîõîäèòü ó òîâùi éîãî åëåìåíòiâ (ðèñ. 3.1.1).
    Ñòåãíîâèìè ãðèæàìè (ðèñ.3.1.2) íàçèâàþòü ïàòîëîãi÷íi óòâîðè, ÿêi çà ÷àñòîòîþ çàéìàþòü äðóãå ìiñöå ïiñëÿ ïàõîâèõ i çóñòði÷àþòüñÿ â 10–20 ðàçiâ ÷àñòiøå â æiíîê, íiæ ó ÷îëîâiêiâ. Öå íåîáõiäíî ïîâ’ÿçóâàòè ç îñîáëèâîñòÿìè àíàòîìi¿ æiíî÷îãî òàçà, øèðøèì ïðîìiæêîì ìiæ ñòåãíîâîþ âåíîþ i ëàêóíàðíîþ çâ’ÿçêîþ òà ìåíø âèðàæåíîþ ìiöíiñòþ ïóïàðòîâî¿ çâ’ÿçêè.

Ðèñ. 3.1.1. Ïðàâîái÷íà êîñà ïàõîâà ãðèæà.

Ðèñ. 3.1.2. Ñòåãíîâà ãðèæà: 1) ãðèæîâèé ìiøîê; 2) ïàõîâà çâ’ÿçêà; 3) ñòåãíîâà àðòåðiÿ; 4) ñòåãíîâà âåíà.
    Ðîçðiçíÿþòü âëàñíå ñòåãíîâi ãðèæi, ãðèæi, ùî âèõîäÿòü ÷åðåç ñóäèííó ïðîãàëèíó (ñóäèííî-ëàêóíàðíi) âçäîâæ ëàêóíàðíî¿ çâ’ÿçêè (ãðèæi Ãîíñ’º),  òi, ùî óòâîðþþòüñÿ â äiëÿíöi ì’ÿçîâî¿ ïðîãàëèíè (ì’ÿçîâî-ëàêóíàðíi), òà ñòåãíîâi ãðèæi (Ãåññåëüáàõà).
    Âîäíî÷àñ ðîçðiçíÿþòü òàêîæ âàðiàíòè ñòåãíîâèõ ãðèæ, ÿêi ïiääàþòüñÿ iäåíòèôiêàöi¿ ëèøå ïiä ÷àñ îïåðàöi¿.
    Îñü ïåðåëiê ëèøå îñíîâíèõ iç íèõ:
1) ìåäiàëüíà ñóäèííî-ëàêóíàðíà ñòåãíîâà ãðèæà — çóñòði÷àºòüñÿ â êëiíi÷íié ïðàêòèöi íàé÷àñòiøå;
2) ãðèæà, ùî ïðîõîäèòü ÷åðåç ñåðåäíþ ÷àñòèíó ñóäèííî¿ ïðîãàëèíè àáî ÷åðåç ñóäèííó ïiõâó;
3) áîêîâà ñóäèííî-ëàêóíàðíà ãðèæà, ÿêà âèõîäèòü íàçîâíi âiä ñòåãíîâèõ ñóäèí.
    Êðiì òîãî, âèäiëÿþòü ùå ñåðåäèííó àáî ïåðåäñóäèííó ãðèæó.
    Ìåäiàëüíà ñóäèííî-ëàêóíàðíà ñòåãíîâà ãðèæà, ÿê îñíîâíèé, íàéáiëüø ïîøèðåíèé òèï ñòåãíîâî¿ ãðèæi, ïðè ñâîºìó ôîðìóâàííi ïðîõîäèòü òðè ñòàäi¿: 1) ïî÷àòêîâà ñòåãíîâà ãðèæà — âèïèíàííÿ íå âèõîäèòü çà ìåæi âíóòðiøíüîãî ñòåãíîâîãî êiëüöÿ; 2) íåïîâíà, iíòåðñòèöiàëüíà àáî âíóòðiøíüîêàíàëüíà — âèïèíàííÿ ãðèæi íå âèõîäèòü çà ìåæi ïîâåðõíåâî¿ ôàñöi¿; 3) ïîâíà ñòåãíîâà ãðèæà — âèïèíàííÿ ïðîõîäèòü óñi àíàòîìi÷íi ñêëàäîâi ñòåãíîâîãî êàíàëó é âèõîäèòü ó ïiäøêiðíó êëiòêîâèíó íà ïåðåäíié ïîâåðõíi ñòåãíà íèæ÷å ïóïàðòîâî¿ çâ’ÿçêè.
    Íåçâàæàþ÷è íà íåâåëèêi ðîçìiðè ãðèæîâîãî ìiøêà, â ñòåãíîâèõ ãðèæàõ ìîæóòü ðîçìiùóâàòèñü ñàëüíèê, òîíêà êèøêà é ñå÷îâèé ìiõóð. Òðóäíîùi äiàãíîñòèêè ñòåãíîâèõ ãðèæ çäåáiëüøîãî ïîâ’ÿçàíi ç íàäìiðíîþ âàãîþ ïàöiºíòiâ. Òîìó êëiíi÷íi ïðîÿâè â òàêèõ õâîðèõ ÷àñòî áóâàþòü íåâèðàçíèìè, íå çàâæäè ÷iòêî ìîæíà âèçíà÷èòè ãðèæîâå âèïèíàííÿ.
    Íåîáõiäíî äèôåðåíöiþâàòè ñòåãíîâi ãðèæi ç ïàõîâèìè, íàÿâíèìè âàðèêîçíèìè é çáiëüøåíèìè ëiìôàòè÷íèìè âóçëàìè. À ïðîâîäÿ÷è òàêó äiàãíîñòèêó, ïîòðiáíî îðiºíòóâàòèñÿ íà âèçíà÷åííÿ çîâíiøíüîãî ïàõîâîãî êiëüöÿ i ïóïàðòîâî¿ çâ’ÿçêè.
    Ãðèæi áiëî¿ ëiíi¿ æèâîòà çäåáiëüøîãî âèíèêàþòü ó ÷îëîâiêiâ, ïåðåâàæíî ïðàöåçäàòíîãî âiêó.
Ñåðåä íèõ, çàëåæíî âiä ëîêàëiçàöi¿, ðîçðiçíÿþòü íàäïóïêîâi, ïiäïóïêîâi é íàâêîëîïóïêîâi ãðèæi.
×àñòî òàêi ãðèæi ìàþòü áåçñèìïòîìíèé ïåðåáiã i âèçíà÷àþòüñÿ ëèøå ïiä ÷àñ ìåäè÷íèõ îãëÿäiâ. Êëiíi÷íi ¿õ ïðîÿâè ÷àñòî ôiãóðóþòü ó âèãëÿäi ëèøå äâîõ îçíàê: âèïèíàííÿ â ìåæàõ áiëî¿ ëiíi¿ æèâîòà é ïåðiîäè÷íîãî áîëþ.
    Ïóïêîâi ãðèæi ñêëàäàþòü áëèçüêî 2 % óñiõ ãðèæ. Ïåðåâàæàþ÷ó áiëüøiñòü ¿õ ó æiíîê (ó 5-6 ðàçiâ ÷àñòiøå, íiæ ó ÷îëîâiêiâ) ïîòðiáíî ïîÿñíþâàòè ïîºäíàííÿì àíàòîìi÷íèõ îñîáëèâîñòåé áóäîâè ïóïêà ç âàãiòíiñòþ i ïîëîãàìè. Òàêi ãðèæi ìàþòü âåëèêó ñõèëüíiñòü äî óòâîðåííÿ äâî- é òðèêàìåðíèõ ãðèæîâèõ ìiøêiâ, âìiñòîì ÿêèõ íàé÷àñòiøå áóâàþòü ñàëüíèê, òîíêà êèøêà i, çðiäêà, øëóíîê. Iç ïîëiìîðôíiñòþ ïóïêîâèõ ãðèæ òiñíî ïîâ’ÿçàíà i âåëèêà âàðiàáåëüíiñòü êëiíi÷íèõ ñèìïòîìiâ. Ïðîòå ñòàëèìè îçíàêàìè çàâæäè çàëèøàþòüñÿ áiëü i âèïèíàííÿ, ÿêå â äåÿêèõ ïàöiºíòiâ ìîæå íàáèðàòè çíà÷íèõ ðîçìiðiâ.
    Äiàãíîñòèêà ïóïêîâî¿ ãðèæi â òèïîâèõ âèïàäêàõ íå ñòàíîâèòü òðóäíîùiâ, àëå ïåâíi ïðîáëåìè ìîæóòü âèíèêàòè ïðè äèôåðåíöiþâàííi íåâïðàâèìî¿ ïóïêîâî¿ ãðèæi é ìåòàñòàòè÷íî¿ ïóõëèíè ïóïêà. Âàðòî òàêîæ ïàì’ÿòàòè i ïðî ìîæëèâå âèïèíàííÿ ïóïêà (áåç íóòðîùiâ) ó õâîðèõ öèðîçîì ïå÷iíêè iç çíà÷íèì âìiñòîì  àñöèòè÷íî¿ ðiäèíè â ÷åðåâíié ïîðîæíèíi.
    Ïîïåðåêîâi ãðèæi çóñòði÷àþòüñÿ çðiäêà. Íàé÷àñòiøå âîíè âèõîäÿòü ÷åðåç ïîïåðåêîâèé òðèêóòíèê Ïòi é ïðîìiæîê Ãðþíôåëüäà. Êðiì òîãî, ¿õ ëîêàëiçàöiºþ ìîæóòü áóòè ùiëèíè â àïîíåâðîçi ìiæ ì’ÿçàìè é êiñòêàìè öiº¿ æ äiëÿíêè.
    Ïîïåðåêîâi ãðèæi ìîæóòü áóòè óðîäæåíèìè é íàáóòèìè. Óðî-äæåíi  ãðèæi çóñòði÷àþòüñÿ ÿê íàñëiäîê âàä àïîíåâðîòè÷íèõ ùiëèí, à òàêîæ ïðè çáiëüøåíèõ ðîçìiðàõ òðèêóòíèêà Ïòi é ïðîìiæêó Ãðþíôåëüäà. Íàáóòi æ ïîïåðåêîâi ãðèæi, çàçâè÷àé, âèíèêàþòü ïiñëÿ òðàâìàòè÷íîãî óøêîäæåííÿ öèõ àíàòîìi÷íèõ ñòðóêòóð àáî æ âíàñëiäîê ðiçíèõ ãíiéíî-çàïàëüíèõ ïðîöåñiâ.
    Ó êëiíi÷íèõ ïðîÿâàõ ïåðåâàæຠáîëüîâèé ñèíäðîì. Iíøi ñèìïòîìè ïîâ’ÿçàíi ç õàðàêòåðîì âìiñòó ãðèæi.
Äiàãíîñòóâàòè ïîïåðåêîâó ãðèæó ìîæíà çà äîïîìîãîþ ïðîñòîãî ïðèéîìó: â ëåæà÷îìó ïîëîæåííi õâîðîãî íà çäîðîâîìó áîöi òàêà ãðèæà çíèêàº, à ïðè ïåðåõîäi â ñòîÿ÷å ïîëîæåííÿ — ç’ÿâëÿºòüñÿ çíîâó.
    Çàòóëüíi ãðèæi âèíèêàþòü ïðè øèðîêîìó çàòóëüíîìó êàíàëi. Ó òàêèõ âèïàäêàõ ãðèæîâèé ìiøîê ôîðìóºòüñÿ â ïîðîæíèíi òàçà, ïîòiì ïðîõîäèòü ÷åðåç çàòóëüíèé êàíàë i ç’ÿâëÿºòüñÿ íà âíóòðiøíié ïîâåðõíi ñòåãíà ïiä éîãî øèðîêîþ ôàñöiºþ.
    Âíàñëiäîê íåâèðàçíî¿ õàðàêòåðíî¿ ñèìïòîìàòèêè äiàãíîñòèêà çàòóëüíèõ ãðèæ íåëåãêà. Îñîáëèâî öå ñòîñóºòüñÿ õâîðèõ áåç âèïèíàííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà íà ñòåãíi. Ç îãëÿäó íà öå, ïîòðiáíî ïàì’ÿòàòè, ùî â òàêèõ âèïàäêàõ ìîæå ìàòè ìiñöå áîëüîâèé ñèìïòîìîêîìïëåêñ iç ëîêàëiçàöiºþ âçäîâæ çàòóëüíîãî íåðâà é iððàäiàöiºþ â êóëüøîâèé i êîëiííèé ñóãëîáè. Ìîæëèâå òàêîæ çðîñòàííÿ áîëþ ïðè ðîòàöi¿ àáî âiäâåäåííi íèæíüî¿ êiíöiâêè. Çðiäêà ñïîñòåðiãàþòü iððàäiàöiþ áîëþ â ïàëüöi íîãè.
    Ñiäíè÷íi ãðèæi ïîäiëÿþòü íà äâà îñíîâíi âèäè: ãðèæi âåëèêîãî ñiäíè÷íîãî îòâîðó (âèõîäÿòü íàä i ïiä ãðóøîïîäiáíèì ì’ÿçîì) é ãðèæi ìàëîãî ñiäíè÷íîãî îòâîðó (ãðèæîâèé ìiøîê çíàõîäèòüñÿ ïiä âåëèêèì ñiäíè÷íèì ì’ÿçîì). Õâîði ç òàêèìè ãðèæàìè ñêàðæàòüñÿ íà áiëü ó ñiäíè÷íié äiëÿíöi, ùî ïîñèëþºòüñÿ ïðè õîäi. Ìîæëèâà òàêîæ iððàäiàöiÿ áîëþ âçäîâæ ñiäíè÷íîãî íåðâà.
    Ïðîìåæèííi ãðèæi ôîðìóþòüñÿ â äiëÿíöi ñå÷îñòàòåâî¿ äiàôðàãìè àáî  ìiæ iíøèìè ì’ÿçàìè ïðîìåæèíè. Ç îãëÿäó íà âiäíîøåííÿ äî ãëèáîêîãî ñiäíè÷íîãî ì’ÿçà, ¿õ ïîäiëÿþòü íà ïåðåäíi é çàäíi. Âõiäíèìè âîðîòàìè äëÿ òàêèõ ãðèæ ó æiíîê º ìàòêîâî-ïðÿìîêèøêîâå, à â ÷îëîâiêiâ – ìiõóðîâî-ïðÿìîêèøêîâå çàãëèáëåííÿ î÷åðåâèíè. Âìiñòîì ãðèæîâîãî ìiøêà ïðè ïåðåäíiõ ïðîìåæèííèõ ãðèæàõ çäåáiëüøîãî áóâàþòü âíóòðiøíi æiíî÷i ñòàòåâi îðãàíè é ñå÷îâèé ìiõóð, ïðè çàäíiõ  –  ñàëüíèê i ïåòëi òîíêî¿ êèøêè.
    Ïðîáëåì iç äiàãíîñòèêîþ ïåðåäíiõ ïðîìåæèííèõ ãðèæ, ùî âèõîäÿòü íà ïðîìåæèíó, çàçâè÷àé, íå âèíèêàº. Ïåâíi òðóäíîùi âèíèêàþòü ïðè äiàãíîñòèöi çàäíiõ ãðèæ, ùî, çíàõîäÿ÷èñü ïiä âåëèêèì ñiäíè÷íèì ì’ÿçîì, êëiíi÷íî ìîæóòü íàãàäóâàòè ñiäíè÷íó ãðèæó.  òàêèõ âèïàäêàõ äîïîìàãຠâàãiíàëüíå é ðåêòàëüíå äîñëiäæåííÿ, à ïðè íåîáõiäíîñòi – ðåíòãåíîáñòåæåííÿ ñå÷îâîãî ìiõóðà òà êèøå÷íèêà.
    Áîêîâi ãðèæi æèâîòà áóâàþòü òðüîõ âèäiâ: 1) íàáóòi ãðèæi ïiõâè ïðÿìîãî ì’ÿçà æèâîòà; 2) íàáóòi ãðèæi ñïiãåëiºâî¿ ëiíi¿; 3) óðîäæåíi ãðèæi âíàñëiäîê íåäîðîçâèíåííÿ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè.
Êëiíi÷íi ïðîÿâè áîêîâèõ ãðèæ æèâîòà òàêi æ, ÿê i äëÿ ãðèæ iíøèõ ëîêàëiçàöié, òîìó ¿õ äiàãíîñòèêà  íå âèêëèêຠòðóäíîùiâ.
    Íàé÷àñòiøèì i òèïîâèì óñêëàäíåííÿìè ãðèæ æèâîòà ââàæàþòü çàùåìëåííÿ.
 
    Äiàãíîñòè÷íà ïðîãðàìà 

1. Àíàìíåç i ôiçèêàëüíi ìåòîäè äîñëiäæåííÿ.
2. Ïàëüöåâå äîñëiäæåííÿ åëåìåíòiâ ñiì’ÿíîãî êàíàòèêà.
3. Ïàëüöåâå äîñëiäæåííÿ çîâíiøíüîãî îòâîðó ïàõîâîãî êiëüöÿ.
4. Ñîíîãðàôiÿ ãðèæîâîãî âèïèíàííÿ.
5. Çàãàëüíèé àíàëiç êðîâi.
6. Çàãàëüíèé àíàëiç ñå÷i.
7. Êîàãóëîãðàìà.

    Òàêòèêà i âèáið ìåòîäó õiðóðãi÷íîãî ëiêóâàííÿ 

    Ïàõîâi ãðèæi, â îñíîâíîìó, ïiäëÿãàþòü îïåðàòèâíîìó ëiêóâàííþ, ÿêå ïîâèííî áóòè ñïðÿìîâàíå: 1) ïðè êîñèõ ïàõîâèõ ãðèæàõ — íà çìiöíåííÿ ïåðåäíüî¿ ñòiíêè ïàõîâîãî êàíàëó; 2) ïðè ïðÿìèõ ïàõîâèõ ãðèæàõ — íà çìiöíåííÿ çàäíüî¿ ñòiíêè ïàõîâîãî êàíàëó; 3) ïðè ðåöèäèâíèõ ãðèæàõ — âèêîðèñòàííÿ êîìáiíàöi¿ îáîõ çãàäàíèõ ìåòîäiâ.
    Ïëàñòèêà çà Áàññiíi (ðèñ. 3.1.3.À ). Ïiñëÿ âèäàëåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà ñiì’ÿíèé êàíàòèê áåðóòü íà òðèìà÷i. Ìiæ êðàÿìè âíóòðiøíüîãî êîñîãî i ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçiâ æèâîòà ïîïåðå÷íîþ ôàñöiºþ i ïóïàðòîâîþ çâ’ÿçêîþ íàêëàäàþòü âóçëîâi øâè. Êðiì òîãî, êiëüêîìà øâàìè 璺äíóþòü êðàé ïiõâè ïðÿìîãî ì’ÿçà é íàäêiñíèöþ ëîáêîâî¿ êiñòêè.
    Òàêèì ÷èíîì ëiêâiäóþòü ïàõîâèé ïðîìiæîê i ñòâîðþþòü àáî çìiöíþþòü çàäíþ ñòiíêó ïàõîâîãî êàíàëó. Ñiì’ÿíèé êàíàòèê ðîçìiùóþòü íà íîâîñòâîðåíié çàäíié ñòiíöi ïàõîâîãî êàíàëó, à íàä íèì (êàíàòèêîì) âóçëîâèìè øâàìè âiäíîâëþþòü öiëiñíiñòü àïîíåâðîçó.
    Æèðàð ïðè îïåðàöiÿõ òàêîãî âèäó çàïðîïîíóâàâ êðà¿ âíóòðiøíüîãî êîñîãî é ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçiâ ïiäøèâàòè äî ïàõîâî¿ çâ’ÿçêè íàä ñiì’ÿíèì êàíàòèêîì. Àïîíåâðîç çîâíiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçà ïiäøèâàþòü äðóãèì ðÿäîì øâiâ, à éîãî íàäëèøîê ôiêñóºòüñÿ çâåðõó ïðèøèòèõ ì’ÿçiâ ó àïîíåâðîçó ó âèãëÿäi äóïëiêàòóðè (ðèñ. 3.1.3.Á).
    Ñïàñîêóêîöüêèé äåùî ñïðîñòèâ ìåòîäèêó Æèðàðà é çàïðîïîíóâàâ ïðè ïiäøèâàííi çàõîïëþâàòè êðà¿ âíóòðiøíüîãî êîñîãî é ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçiâ ðàçîì ç àïîíåâðîçîì çîâíiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçà â îäèí øîâ (ðèñ. 3.1.3. ).
    Ñïîñiá Ìàðòèíîâà ïåðåäáà÷ຠôiêñàöiþ äî ïóïàðòîâî¿ çâ’ÿçêè ëèøå âíóòðiøíüîãî êðàþ àïîíåâðîçó çîâíiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçà áåç çàõîïëåííÿ ì’ÿçiâ. Çîâíiøíié êðàé öüîãî æ àïîíåâðîçó ïiäøèâàþòü íàä âíóòðiøíiì ó âèãëÿäi äóïëiêàòóðè (ðèñ. 3.1.3.Ã) .
    Êiìáàðîâñüêèé, âèõîäÿ÷è ç ïðèíöèïó äîöiëüíîñòi 璺äíóâàííÿ îäíîðiäíèõ òêàíèí, çàïðîïîíóâàâ ñïåöiàëüíèé øîâ. Äëÿ äîñÿãíåííÿ öiº¿ ìåòè àïîíåâðîç çîâíiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçà æèâîòà ïðîøèâàþòü íà âiäñòàíi 1 ñì âiä éîãî êðàþ, çàõîïëþþ÷è ÷àñòèíó âíóòðiøíüîãî êîñîãî é ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçiâ. Ïiñëÿ öüîãî àïîíåâðîç ïðîøèâàþòü ùå îäèí ðàç ççàäó íàïåðåä i â òàêîìó âèãëÿäi ïiäøèâàþòü äî ïóïàðòîâî¿ çâ’ÿçêè (ðèñ. 3.1.3.Å).
    Êóêóäæàíîâ â îñíîâó çàïðîïîíîâàíî¿ íèì ãåðíiîïëàñòèêè ïîêëàâ ïðèíöèï, ùî äîçâîëÿº âiäíîâèòè çàäíþ ñòiíêó ïàõîâîãî ïðîìiæêó. Øâè ïðè öüîìó íàêëàäàþòü ìiæ çâ’ÿçêîþ Êóïåðà, ïiõâîþ ïðÿìîãî ì’ÿçà æèâîòà é àïîíåâðîçîì ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçà.
    Ìåòîä Ïîñòåìñüêîãî ïåðåäáà÷ຠãëóõå çàêðèòòÿ ïàõîâîãî ïðîìiæêó ç ëàòåðàëüíèì ïåðåìiùåííÿì ñiì’ÿíîãî êàíàòèêà. Âàæëèâèì ìîìåíòîì öiº¿ ìîäèôiêàöi¿ º ïëàñòè÷íå çâóæåííÿ âíóòðiøíüîãî ïàõîâîãî êiëüöÿ äî 0,8 ñì.  îêðåìèõ âèïàäêàõ, êîëè âíóòðiøíº i çîâíiøíº ïàõîâi êiëüöÿ çíàõîäÿòüñÿ â îäíié ïëîùèíi, íàäðiçàâøè ïîïåðå÷íî êîñèé i ïîïåðå÷íèé ì’ÿçè, ñiì’ÿíèé êàíàòèê çìiùóþòü ó ëàòåðàëüíîìó íàïðÿìêó. Ïîòiì êðàé ïiõâè ïðÿìîãî ì’ÿçà i àïîíåâðîç âíóòðiøíüîãî é ïîïåðå÷íîãî ì’ÿçiâ ôiêñóþòü äî Êóïåðîâî¿ çâ’ÿçêè (ðèñ 3.1.3.Ä).
    Ðîçðiçíÿþòü òàêîæ ìåòîäè îïåðàöié ïðè ñòåãíîâié ãðèæi, êîëè ïëàñòèêó âèêîíóþòü âíóòðiøíüî÷åðåâíî çi ñòîðîíè ñòåãíà ÷åðåç ïàõîâèé êàíàë.
    Ìåòîä Áàññiíi âiäíîñÿòü äî “ñòåãíîâèõ”.  Éîãî ðåàëiçóþòü iç ðîçðiçó, ùî ïðîõîäèòü íèæ÷å ïàõâèííî¿ ñêëàäêè. Ïiñëÿ âèäàëåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà ãðèæîâi âîðîòà ëiêâiäóþòü ïiäøèâàííÿì ïàõâèííî¿ äî ãðåáií÷àñòî¿ çâ’ÿçêè (ðèñ. 3.1.4).
    Ìåòîä Ðóäæi-Ïàðëàâå÷÷î. Ðîçðiç ïðè òàêié îïåðàöi¿ ïðîõîäèòü ïàðàëåëüíî äî ïàõâèííî¿ ñêëàäêè é âèùå íå¿ (ÿê ïðè ïàõâèííié ãðèæi). Âèäàëÿþòü ãðèæîâèé ìiøîê. Ïiñëÿ öüîãî ïiäøèâàþòü êðà¿ ïîïåðå÷íîãî é âíóòðiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçiâ i ïàõâèííó çâ’ÿçêó äî íàäêiñíèöi ëîáêîâî¿ êiñòêè.

        À
 Á    Â  
        Ã
 Ä    Å  

Ðèñ. 3.1.3. Ñõåìà ïëàñòèê ïàõîâèõ ãðèæ ( À – çà  Áàññiíi; Á – çà Æèðàðîì; Â – çà Ñïàñîêóêîöüêèì; Ã – çà Ìàðòèíîâèì; Ä – çà Ïîñòåìñüêèì): Å – øîâ Êiìáàðîâñüêîãî:

1) ñiì’ÿíèé êàíàòèê; 2) âíóòðiøíié êîñèé ì’ÿç; 3) ïóïàðòîâà çâ’ÿçêà; 4) ïîïåðå÷íèé ì’ÿç; 5) àïîíåâðîç çîâíiøíüîãî êîñîãî ì’ÿçà.

    Äëÿ îïåðàòèâíîãî ëiêóâàííÿ ïóïêîâèõ ãðèæ âèêîðèñòîâóþòü êiëüêà ìåòîäiâ. Íàéïîøèðåíiøèì iç íèõ º îïåðàöiÿ Ëåêñåðà.  ¿¿ îñíîâi ëåæèòü íàêëàäàííÿ øâiâ (òèïó êàïøó÷íèõ) íà ïóïêîâå êiëüöå (ðèñ. 3.1.5.À).

    Çà ìåòîäîì Ìåéî äåôåêò ïåðåäíüî¿ ÷åðåâíî¿ ñòiíêè â äiëÿíöi ïóïêîâîãî êiëüöÿ çàøèâàþòü çà äîïîìîãîþ Ï-ïîäiáíèõ øâiâ ó ïîïåðå÷íîìó íàïðÿìêó (ðèñ. 3.1.5.Á).
Çà ìåòîäîì Ñàïåæêî ôîðìóþòü äóáëiêàòóðó áiëî¿ ëiíi¿ æèâîòà  øâàìè â ïîçäîâæíüîìó íàïðÿìêó (ðèñ. 3.1.5.Â).

Ðèñ. 3.1.4.  Ïëàñòèêà ñòåãíîâîãî êàíàëó çà Áàññiíi: 1) ïàõîâà çâ’ÿçêà; 2) ãðåáií÷àñòà çâ’ÿçêà; 3) ñòåãíîâà àðòåðiÿ.

 À    Á    Â  
Ðèñ. 3.1.5. Ñõåìè ïëàñòèêè ïðè  ïóïêîâèõ ãðèæàõ (À – çà  Ëåêñåðîì; Á – çà Ìåéî;  – çà Ñàïåæêî): 1) äîñòóï; 2) ïóïêîâå êiëüöå; 3) ïåðåäíÿ ñòiíêà ïiõâ ïðÿìèõ ì’ÿçiâ æèâîòà.
    Ïðè õiðóðãi÷íîìó ëiêóâàííi ãðèæ áiëî¿ ëiíi¿ æèâîòà, áîêîâèõ ãðèæ æèâîòà, ïîïåðåêîâèõ i çàòóëüíèõ ãðèæ, ñiäíè÷íèõ i ïðîìåæèííèõ ãðèæ ïiñëÿ âèäàëåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà ïîòðiáíî íàìàãà òèñÿ çàêðèòè ãðèæîâi âîðîòà øëÿõîì çàøèâàííÿ ùiëèí â àïîíåâðîçi é ì’ÿçàõ.

 3.1.2. Çàùåìëåíi ãðèæi 

    Ïiä çàùåìëåíîþ ãðèæåþ ðîçóìiþòü ðàïòîâå ïåðåòèñêàííÿ ãðèæîâîãî âìiñòó â ãðèæîâèõ âîðîòàõ.

    Åòiîëîãiÿ i ïàòîãåíåç 

    Ç îãëÿäó íà ìåõàíiçì, ðîçðiçíÿþòü åëàñòè÷íå é êàëîâå çàùåìëåííÿ. Ïðè åëàñòè÷íîìó çàùåìëåííi îäíîãî àáî äåêiëüêîõ îðãàíiâ, ùî âíàñëiäîê ïiäâèùåíîãî âíóòðiøíüî÷åðåâíîãî òèñêó ïåðåìiñòèëèñÿ ç ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè â ãðèæîâèé ìiøîê, ó äiëÿíöi ãðèæîâèõ âîðiò âiäáóâàºòüñÿ ¿õ ïåðåòèñêàííÿ ç ìîæëèâèìè iøåìiºþ òà íåêðîçîì. Êàëîâå çàùåìëåííÿ çâîäèòüñÿ, â îñíîâíîìó, äî òîãî, ùî â êèøêîâó ïåòëþ, ÿêà çíàõîäèòüñÿ â ãðèæîâîìó ìiøêó, øâèäêî íàäõîäèòü âåëèêà êiëüêiñòü êàëîâèõ ìàñ. Ïðèâiäíà ¿¿ ÷àñòèíà ïåðåïîâíþºòüñÿ, à âiäâiäíà – ñòèñêàºòüñÿ â ãðèæîâèõ âîðîòàõ. Ó ðåçóëüòàòi âèíèêຠ¿¿ ñòðàíãóëÿöiÿ, ÿê i ïðè åëàñòè÷íîìó çàùåìëåííi.
    Íàé÷àñòiøå çàùåìëåíîþ áóâຠïåòëÿ êèøêè. Ïðè öüîìó â íié ðîçðiçíÿþòü òðè âiääiëè: ïðèâiäíó i âiäâiäíó ïåòëi, öåíòðàëüíó ÷àñòèíó. Íàéòÿæ÷i ïàòîëîãi÷íi çìiíè ïiä ÷àñ çàùåìëåííÿ âiäáóâàþòüñÿ â ñòðàíãóëÿöiéíié áîðîçíi âëàñíå öåíòðàëüíî¿ ÷àñòèíè çàùåìëåíî¿ êèøêè.
Ó ïàòîãåíåçi çàäàâíåíèõ âèïàäêiâ çàùåìëåíèõ ãðèæ äîìiíóþòü ôàêòîðè âëàñòèâi ãîñòðié ñòðàíãóëÿöiéíié êèøêîâié íåïðîõiäíîñòi.

    Ïàòîìîðôîëîãiÿ 

    Ïðè çàùåìëåííi ãðèæi ãîëîâíó ðîëü ìîæóòü âèêîíóâàòè ìàéæå âñi âíóòðiøíi êiëüöÿ: ïàõîâi, ïóïêîâi, “ñëàáêi ìiñöÿ” â äiàôðàãìi, îòâið ñàëüíèêîâî¿ ñóìêè, ÷èñåëüíi òà “âàðiàíòíi” ñêëàäêè î÷åðåâèíè.
Íà ìiñöi ïåðåòèñêàííÿ êèøêè é áðèæi, ÿê ïðàâèëî, ìîæíà âèÿâèòè ñòðàíãóëÿöiéíó áîðîçíó. ßêùî êðîâîîáiã íå áóâ ïîðóøåíèì, òî çìiíè ç áîêó êðîâîíîñíîãî ðóñëà, çàçâè÷àé, ïîìiòèòè íå âäàºòüñÿ. Ó ïðîòèëåæíèõ âèïàäêàõ ñòiíêà êèøêè ñèíþøíà, ç êðîâîâèëèâàìè òà âîãíèùàìè íåêðîçó ðiçíî¿ âåëè÷èíè. Ïåòëi êèøêè âèùå ìiñöÿ ñòðàíãóëÿöi¿ ðîçøèðåíi, à íèæ÷å — ïåðåâàæíî áåç çìií.

    Êëàñèôiêàöiÿ çàùåìëåíèõ ãðèæ 

    Çàùåìëåíi ãðèæi ïîäiëÿþòü íà ñïðàâæíi é íåñïðàâæíi. ßê îêðåìi âèäè çàùåìëåííÿ ðîçðiçíÿþòü ïðèñòiíêîâå (ãðèæà Ðiõòåðà) òà ðåòðîãðàäíå (ãðèæà Ìàéäëÿ). Çàùåìëåíi ãðèæi ìîæóòü áóòè áåç äåñòðóêòèâíèõ çìií ãðèæîâîãî âìiñòó é iç ôëåãìîíîþ ãðèæîâîãî ìiøêà.

    Ñèìïòîìàòèêà i êëiíi÷íèé ïåðåáiã 

    Êëiíiêà çàùåìëåíî¿ ãðèæi çàëåæèòü âiä âòÿãíåíîãî â ïðîöåñ îðãàíà, õàðàêòåðó òà òðèâàëîñòi çàùåìëåííÿ. Êëiíi÷íi îçíàêè çàùåìëåíî¿ ãðèæi ìîæíà ïîäiëèòè, â îñíîâíîìó, íà òðè ãðóïè: 1) ìiñöåâi çìiíè; 2) çàãàëüíi ÿâèùà; 3) óñêëàäíåííÿ. Iç íàéáiëüø õàðàêòåðíèõ îçíàê ìiñöåâèõ çìií äîöiëüíî âèäiëèòè ðiçêèé áiëü, íåâïðàâèìiñòü  ãðèæi, íàïðóæåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà òà âi䒺ìíèé ñèìïòîì “êàøëåâîãî ïîøòîâõó”.
    Ñåðåä íèõ, íàñàìïåðåä, ñïîñòåðiãàþòü áiëü, ÿêèé iíêîëè áóâຠíàñòiëüêè iíòåíñèâíèì, ùî âèêëèêຠáîëüîâèé øîê. Ïðè íàðîñòàííi ÿâèù êèøêîâî¿ íåïðîõiäíîñòi äîìiíóþ÷èì ñòຠïåðåéìèñòèé áiëü ó æèâîòi, ÿêèé ïðè âèíèêíåííi ïåðèòîíiòó çìiíþº ñâié õàðàêòåð i ñòຠïîñòiéíèì.
    Òðåáà ìàòè íà óâàçi, ùî íàïðóæåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà é íåâïðàâèìiñòü ãðèæi, ÿê îçíàêè çàùåìëåííÿ, âòðà÷àþòü ñâîþ öiííiñòü, ÿêùî äî öüîãî ãðèæà áóëà íåâïðàâèìà.
    Ç iíøîãî áîêó, içîëÿöiÿ ãðèæîâîãî ìiøêà âiä ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè ïiä ÷àñ çàùåìëåííÿ º ïðè÷èíîþ âi䒺ìíîãî ñèìïòîìó “êàøëåâîãî ïîøòîâõó”.
    Çàãàëüíi ÿâèùà ïðè çàùåìëåíié ãðèæi íîñÿòü ôàçîâèé õàðàêòåð. Íóäîòà i áëþâàííÿ â ïåðøi ãîäèíè çàõâîðþâàííÿ ìàþòü ðåôëåêòîðíèé õàðàêòåð, à íà 2-ó i 3-þ äîáó — òîêñè÷íèé, ùî º íàñëiäêîì àíòèïåðèñòàëüòèêè i çàêèäàííÿ êèøêîâîãî âìiñòó â øëóíîê.
    Òåìïåðàòóðà òiëà ñïî÷àòêó íîðìàëüíà, à â ïîäàëüøîìó ïiäâèùóºòüñÿ, àëå òðèìàºòüñÿ íà íèçüêèõ öèôðàõ i ëèøå â çàäàâíåíèõ âèïàäêàõ ñÿãຠâèñîêèõ öèôð.
    Ïðè òðèâàëîìó çàùåìëåííi êèøå÷íèêà ðîçâèâàºòüñÿ êëiíiêà ãîñòðî¿ êèøêîâî¿ íåïðîõiäíîñòi é ïåðèòîíiòó.  äiëÿíöi ãðèæîâîãî âèïèíàííÿ ìîæå ðîçâèâàòèñÿ ôëåãìîíà ãðèæîâîãî ìiøêà.

    Âàðiàíòè êëiíi÷íîãî ïåðåáiãó é óñêëàäíåííÿ 

    Ïiä âïëèâîì íåîäíàêîâèõ óìîâ ìîæóòü âèíèêàòè ðiçíi ôîðìè çàùåìëåííÿ âíóòðiøíiõ îðãàíiâ, à âiäïîâiäíî — i ðiçíi âàðiàíòè êëiíi÷íîãî ïåðåáiãó.
    Ðåòðîãðàäíå çàùåìëåííÿ (ãðèæà Ìàéäëÿ). Ó òàêèõ âèïàäêàõ ãðèæîâèé ìiøîê ìiñòèòü íå ìåíøå äâîõ ïåòåëü êèøå÷íèêà, àëå öi ïåòëi, ÿê ïðàâèëî, çàçíàþòü ìåíøèõ ìîðôîëîãi÷íèõ çìií, íiæ òà ïåòëÿ, ÿêà çíàõîäèòüñÿ â ÷åðåâíié ïîðîæíèíi. Ïðè öüîìó âàðiàíòi çàùåìëåííÿ øâèäøå âèíèêຠïåðèòîíiò. Ç îãëÿäó íà öå,  õiðóðãó ïiä ÷àñ îïåðàöi¿ ïîòðiáíî çàâæäè ïàì’ÿòàòè ïðî íåîáõiäíiñòü ðåòåëüíî¿ ðåâiçi¿ çàùåìëåíèõ ïåòåëü êèøêè.
    Ïðèñòiíêîâå çàùåìëåííÿ (ãðèæà Ðiõòåðà). Íà âiäìiíó âiä ðåòðîãðàäíîãî, ïðè ÿêîìó º øèðîêi ãðèæîâi âîðîòà, àíàëîãi÷íà ïàòîëîãiÿ âèíèêຠó âèïàäêàõ âóçüêèõ ãðèæîâèõ âîðiò. Ó ãðèæîâîìó ìiøêó â òàêèõ õâîðèõ çíàõîäèòüñÿ ÷àñòèíà ñòiíêè êèøêè, ïðîòèëåæíà ¿¿ áðèæîâîìó êðàþ. Ïðè öüîìó, ÿê ïðàâèëî, ïðîõiäíiñòü êèøêè íå ïîðóøåíà. Òàêèé âàðiàíò çàùåìëåííÿ íåáåçïå÷íèé òèì, ùî éîãî îçíàêè âèÿâëÿþòüñÿ íå  ïîâíîþ ìiðîþ, à äåÿêi ç íèõ çîâñiì âiäñóòíi, êèøêîâà æ ïðîõiäíiñòü ìàéæå çàâæäè çáåðåæåíà. Íåêðîç ñòiíêè êèøêè íàñòຠøâèäêî i ÷åðåç 2-3 äîáè ïiñëÿ çàùåìëåííÿ ïî÷èíàºòüñÿ ïåðôîðàöiÿ ç ïîäàëüøèì ðîçâèòêîì ïåðèòîíiòó.
    Ãðèæà Ëiòòðå. Ïðè êîñèõ ïàõîâèõ ãðèæàõ ìîæå íàñòàòè çàùåìëåííÿ äèâåðòèêóëà Ìåêêåëÿ. Ñèìïòîìàòèêà öiº¿ ïàòîëîãi¿ íàãàäóº ïðèñòiíêîâå çàùåìëåííÿ. Äåêîëè â ãðèæîâîìó ìiøêó âäàºòüñÿ ïðîïàëüïóâàòè ùiëüíèé, êîðîòêèé, òîâñòèé òÿæ.
Çàùåìëåííÿ ïðè êîâçíié ãðèæi. Íàé÷àñòiøå ñïîñòåðiãàþòüñÿ ó õâîðèõ iç ïàõîâèìè ãðèæàìè. Ïðè êîâçíié ãðèæi òîâñòî¿ êèøêè, ÿê ïðàâèëî, âèíèêຠêàëîâå çàùåìëåííÿ. Çîâíiøíüîþ ñòiíêîþ ãðèæîâîãî ìiøêà â òàêèõ âèïàäêàõ º êèøêà,  ïðî ùî íåîáõiäíî ïàì’ÿòàòè ïðè éîãî ðîçêðèòòi. Çàùåìëåííÿ ñå÷îâîãî ìiõóðà çóñòði÷àþòüñÿ äîñèòü ðiäêî, ãîëîâíèì ÷èíîì ó ÷îëîâiêiâ ïîõèëîãî âiêó ïðè êîñèõ êîâçíèõ ãðèæàõ ïàõîâîãî êàíàëó. Ç îãëÿäó íà öå, ùå äî îïåðàöi¿ òðåáà ç’ÿñóâàòè, ÷è áóëè ó õâîðîãî ïåðåä çàùåìëåííÿì ðîçëàäè ñå÷îâèäiëåííÿ. ×àñòi ïîçèâè, àáî, íàâïàêè, ðåôëåêòîðíó çàòðèìêó ñå÷îâèäiëåííÿ ñïîñòåðiãàþòü óæå íà ïî÷àòêó çàùåìëåííÿ, à â ñå÷i âèÿâëÿþòü ìàêðî — àáî ìiêðîãåìàòóðiþ. ßêùî ïiä ÷àñ îïåðàöi¿ ïðè ðîçêðèòòi ãðèæîâîãî ìiøêà éîãî ìåäiàëüíà ñòiíêà ìຠùiëüíó, òiñòîïîäiáíó êîíñèñòåíöiþ, òî âîíà ÿâëÿº ñîáîþ ñå÷îâèé ìiõóð.
    Âìiñòîì ãðèæîâîãî ìiøêà ïðè çàùåìëåíié ãðèæi ìîæóòü áóòè òàêîæ ñàëüíèê, øèðîêi ïiäâiñêè òîâñòî¿ êèøêè, âíóòðiøíi ñòàòåâi æiíî÷i îðãàíè. Iíêîëè ìîæå ìàòè ìiñöå ïîºäíàííÿ çàùåìëåíî¿ ïàõîâî¿ ãðèæi ç ðiçíèìè ïàòîëîãi÷íèìè çìiíàìè ÿº÷êà i ñiì’ÿâèíîñíîãî êàíàòèêà.
    Ãðóái ìàíiïóëÿöi¿ ïðè ñïðîái âïðàâèòè çàùåìëåíó ãðèæó ìîæóòü ïðèçâåñòè äî íåñïðàâæíüîãî ¿¿ âïðàâëåííÿ. Òîäi çíèêàþòü ìiñöåâi îçíàêè çàùåìëåíî¿ ãðèæi, à çàùåìëåííÿ îðãàíiâ i éîãî íàñëiäêè çáåðiãàþòüñÿ. Âiäîìi ï’ÿòü âàðiàíòiâ íåñïðàâæíüîãî âïðàâëåííÿ: 1) ïðè áàãàòîêàìåðíèõ ãðèæîâèõ ìiøêàõ ìîæëèâå ïåðåìiùåííÿ çàùåìëåííèõ îðãàíiâ ç îäíiº¿ êàìåðè â iíøó, ùî çíàõîäèòüñÿ ãëèáøå, íàé÷àñòiøå, â ïåðåäî÷åðåâèííó êëiòêîâèíó; 2) âiääiëåííÿ é âïðàâëåííÿ ãðèæîâîãî ìiøêà ðàçîì ç éîãî âìiñòîì â ÷åðåâíó ïîðîæíèíó àáî â ïåðåäî÷åðåâèííó êëiòêîâèíó; 3) âiäðèâ øèéêè âiä iíøèõ âiääiëiâ ãðèæîâîãî ìiøêà é âïðàâëåííÿ ¿¿ ðàçîì ç âìiñòîì ó ÷åðåâíó ïîðîæíèíó àáî â ïåðåäî÷åðåâèííó êëiòêîâèíó; 4) âiäðèâ øèéêè âiä ãðèæîâîãî ìiøêà òà âiä ïàðiºòàëüíî¿ î÷åðåâèíè ç âïðàâëåííÿì çàùåìëåíèõ îðãàíiâ ó ÷åðåâíó ïîðîæíèíó; 5) ðîçðèâ çàùåìëåíî¿ êèøêè ïðè ãðóáîìó âïðàâëåííi ãðèæi.
    Íåñâîº÷àñíå îïåðàòèâíå âòðó÷àííÿ ïðè çàùåìëåíèõ ãðèæàõ, çàçâè÷àé, óñêëàäíþºòüñÿ ãàíãðåíîþ êèøêè, ïåðèòîíiòîì àáî ôëåãìîíîþ ãðèæîâîãî ìiøêà. Òàêi óñêëàäíåííÿ çíà÷íî ïîãiðøóþòü êëiíi÷íèé ïåðåáiã çàõâîðþâàííÿ òà âèìàãàþòü ïðèíöèïîâî iíøî¿ õiðóðãi÷íî¿ òàêòèêè.

    Äiàãíîñòè÷íà ïðîãðàìà 

1. Êëiíiêî-àíàìíåñòè÷íi äàíi.
2. Ôiçèêàëüíå îáñòåæåííÿ.
3. Çàãàëüíèé àíàëiç êðîâi é çàãàëüíèé àíàëiç ñå÷i.
4. Ïàëüöåâå îáñòåæåííÿ ïðÿìî¿ êèøêè.
5. Îãëÿäîâà ðåíòãåíîãðàôiÿ îðãàíiâ ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè.

    Äèôåðåíöiàëüíà äiàãíîñòèêà 

    ßê ïîêàçóº äîñâiä, çàùåìëåíó ãðèæó ñïî÷àòêó äîâîäèòüñÿ äèôåðåíöiþâàòè ç íåâïðàâèìîþ. Îñòàííÿ, ÿê ïðàâèëî, áóâຠíå íàïðóæåíîþ, ïðè íié äîáðå âiä÷óòíèé êàøëåâèé ïîøòîâõ, ïàëüïàòîðíî ìîæíà âiäçíà÷èòè íåçíà÷íó áîëþ÷iñòü. Õâîðèé ïðè öüîìó ñêàðæèòüñÿ íà äîâãîòðèâàëå çàõâîðþâàííÿ.     Çàùåìëåíó ãðèæó ïîòðiáíî äèôåðåíöiþâàòè ç êîïðîñòàçîì. Ó òàêèõ õâîðèõ ïîðóøåííÿ ïðîõiäíîñòi ïåòëi êèøêè, ùî çíàõîäèòüñÿ â ãðèæîâîìó ìiøêó, ñòâîðþº íàêîïè÷åííÿ êàëîâèõ ìàñ. Êîïðîñòàç çäåáiëüøîãî ñïîñòåðiãàþòü ïðè êàëîâèõ ãðèæàõ ó ëþäåé ïîõèëîãî âiêó, ùî ñòðàæäàþòü âiä ñèëüíèõ çàêðåïiâ. Êëiíi÷íî âií, íà âiäìiíó âiä çàùåìëåííÿ, ðîçâèâàºòüñÿ ïîñòóïîâî i ïîâiëüíî. Ãðèæîâå âèïèíàííÿ ìàéæå íå áîëþ÷å, äåùî íàïðóæåíå, ïàñòîçíå, êàøëåâèé ïîøòîâõ ïîçèòèâíèé. Ïî÷àòîê êîïðîñòàçó íàé÷àñòiøå íå ïîâ’ÿçàíèé iç ôiçè÷íèì íàïðóæåííÿì. Çàñòîñóâàííÿ î÷èñíî¿ ñèôîííî¿ êëiçìè ïðèçâîäèòü äî âèìèâàííÿ êàëîâèõ ìàñ i ëiêâiäàöi¿ êîïðîñòàçó.
    Íåñïðàâæíº çàùåìëåííÿ ãðèæi. Ó êëiíi÷íié ïðàêòèöi ÷àñòî çóñòði÷àþòüñÿ òàêi ñòàíè, êîëè ïiä âïëèâîì ãîñòðèõ õiðóðãi÷íèõ çàõâîðþâàíü îðãàíiâ ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè âiëüíà çîâíiøíÿ ÷åðåâíà ãðèæà ñòຠíåâïðàâèìîþ, áîëþ÷îþ òà íàïðóæåíîþ, òîáòî íàáóâຠîçíàê çàùåìëåíî¿, õî÷à íàñïðàâäi íå º òàêîþ. Öå i º íåñïðàâæíº çàùåìëåííÿ ãðèæi, ÿêå ìîæå ñïîñòåðiãàòèñÿ ïðè ãîñòðèõ õiðóðãi÷íèõ çàõâîðþâàííÿõ îðãàíiâ ÷åðåâíî¿ ïîðîæíèíè, àñöèòi. Ïðè îáñòåæåííi òàêèõ õâîðèõ íåîáõiäíî ïàì’ÿòàòè, ùî ïðè íåñïðàâæíüîìó çàùåìëåííi áiëü ó æèâîòi, áëþâàííÿ, ïîãiðøåííÿ çàãàëüíîãî ñòàíó òà ÿâèùà íåïðîõiäíîñòi íàñòàþòü ðàíiøå, íiæ çìiíè â ãðèæîâîìó ìiøêó.
    Êðiì òîãî, ÿêùî ç ïðèâîäó çàùåìëåíî¿ ãðèæi ïðîâîäÿòü îïåðàöiþ, ïîòðiáíî ïåðåêîíàòèñÿ, ÷è º ñòðàíãóëÿöiéíà áîðîçíà, ÷è îðãàí, ùî çíàõîäèòüñÿ â ãðèæîâîìó ìiøêó, ôiêñîâàíèé ó ãðèæîâèõ âîðîòàõ. Êîëè öi îçíàêè âiäñóòíi, òî ìîæíà ââàæàòè, ùî çàùåìëåííÿ íåñïðàâæíº.
    Çàùåìëåíi ñòåãíîâi ãðèæi íåîáõiäíî äèôåðåíöiþâàòè ç ïàõîâèì ëiìôàäåíiòîì, âàðèêîçíèì ðîçøèðåííÿì âåëèêî¿ ïiäøêiðíî¿ âåíè, âàðèêîçíîãî âóçëà òà ¿õ òðîìáîôëåáiòîì, ïóõëèíîþ é  íàïëèâíèì àáñöåñîì.
    Iç òàêî¿ ïàòîëîãi¿ áåç îïåðàòèâíîãî âòðó÷àííÿ ìàéæå çàâæäè äîñòîâiðíî âäàºòüñÿ âiääèôåðåíöiþâàòè ëèøå âàðèêîçíå ðîçøèðåííÿ âåí (âàðèêîçíèé âóçîë), õàðàêòåðíèì äëÿ ÿêîãî º ïîçèòèâíà ïðîáà Âàëüñàëüâè – ïðè ãîðèçîíòàëüíîìó ïîëîæåííi õâîðîãî ç ïiäíÿòîþ äîãîðè íîãîþ âóçîë ñïîðîæíþºòüñÿ.
    Çàùåìëåíi ïàõîâi ãðèæi òðåáà äèôåðåíöiþâàòè òàêîæ iç âîäÿíêîþ ÿº÷êà é îðõiåïiäèäèìiòîì, êiñòîþ ñiì’ÿíîãî êàíàòèêà, êiñòîþ êðóãëî¿ çâ’ÿçêè ìàòêè, áàðòîëiíiòîì. Ó õâîðèõ iç òàêèìè çàõâîðþâàííÿìè ïðîöåñ, ÿêèé ìîæíà âñòàíîâèòè çà äîïîìîãîþ ïàëüöÿ, ÷àñòiøå íå ïîøèðþºòüñÿ âèùå çîâíiøíüîãî îòâîðó ïàõîâîãî êàíàëó. Ðàçîì iç òèì, âiäñóòíiñòü ÿº÷êà â êàëèòöi ìîæå ñâiä÷èòè ïðî êðèïòîðõiçì.
    Âíóòðiøíi çàùåìëåíi ãðèæi íàé÷àñòiøå ïðîÿâëÿþòüñÿ áîëåì ó æèâîòi òà ÿâèùàìè ãîñòðî¿ êèøêîâî¿ íåïðîõiäíîñòi. Îñòàòî÷íèé äiàãíîç ïðè öüîìó âñòàíîâëþþòü ïiä ÷àñ îïåðàöi¿.

    Òàêòèêà i âèáið ìåòîäó ëiêóâàííÿ 

    Çàùåìëåíà ãðèæà íåçàëåæíî âiä ÷àñó ¿¿ âèíèêíåííÿ, ëîêàëiçàöi¿ é âiêó õâîðîãî ïiäëÿãຠíåâiäêëàäíîìó îïåðàòèâíîìó ëiêóâàííþ. Ïðîòå, ÿêùî õâîðèé ãîñïiòàëiçóºòüñÿ âæå ç âèðàæåíèìè ÿâèùàìè êèøêîâî¿ íåïðîõiäíîñòi, òî â òàêèõ âèïàäêàõ ïîïåðåäíüî ïîòðiáíî ïðîâåñòè îïòèìàëüíó ïåðåäîïåðàöiéíó ïiäãîòîâêó, ÿêà ïîâèííà áóòè êîðîòêî÷àñíîþ (1–1,5 ãîäèíè), àëå çàâæäè àêòèâíî ñïðÿìîâàíîþ íà êîðåêöiþ ïîðóøåíü ìåòàáîëiçìó òà ïðîôiëàêòèêó ìîæëèâèõ óñêëàäíåíü çi ñòîðîíè ëåãåíü i ñåðöåâî-ñóäèííî¿ ñèñòåìè. Íåîáõiäíî òàêîæ ïðîâåñòè åâàêóàöiþ çîíäîì øëóíêîâîãî âìiñòó òà iíøi ïiäãîòîâ÷i ïðîöåäóðè.
    Õâîðîãî, â ÿêîãî ãðèæà âïðàâèëàñü äî ïîñòóïëåííÿ àáî æ ïiä ÷àñ îáñòåæåííÿ, ïîòðiáíî îáîâ’ÿçêîâî ãîñïiòàëiçóâàòè é ïðîâîäèòè äèíàìi÷íå ñïîñòåðåæåííÿ çà íèì âïðîäîâæ 1–2 äiá. ßêùî áiëü â æèâîòi óòðèìóºòüñÿ ÷è íàðîñòàº, ç’ÿâëÿþòüñÿ îçíàêè ïåðèòîíiòó é iíòîêñèêàöi¿, òî ïðîâîäÿòü åêñòðåíó ñåðåäèííó ëàïàðîòîìiþ òà âèêîíóþòü íåîáõiäíèé îᒺì îïåðàöi¿. ßêùî æ ÿâèù “ãîñòðîãî” æèâîòà íåìàº, òî õâîðîãî äîîáñòåæóþòü é îïåðàòèâíå ëiêóâàííÿ ïðîâîäÿòü ó ïëàíîâîìó ïîðÿäêó.
    Îïåðàöiþ ïðè çàùåìëåíié ãðèæi âèêîíóþòü ïiä çàãàëüíèì çíåáîëåííÿì. Õiðóðãi÷íi äîñòóïè çàëåæíî âiä ëîêàëiçàöi¿ ãðèæ (äèâ.ìàë. 3.1.6.). Åòàïè îïåðàöi¿ ïðè çàùåìëåíié ãðèæi (äèâ.ìàë. 3.1.7.) : âèäiëÿþòü iç íàâêîëèøíiõ òêàíèí ãðèæîâèé ìiøîê, ðîçðiçàþòü éîãî â äiëÿíöi äíà é âèäàëÿþòü ãðèæîâó âîäó, âèçíà÷èâøè ¿¿ õàðàêòåð òà âçÿâøè íà áàêïîñiâ. Óòðèìóþ÷è óðàæåíi îðãàíè, ïåðåðiçàþòü çàùåìëþþ÷å êiëüöå. Íåîáõiäíî ïàì’ÿòàòè, ùî ïðè çàùåìëåíié ñòåãíîâié ãðèæi êiëüöå ðîçðiçàþòü äîãîðè é äåùî ìåäiàëüíî, àäæå ç ëàòåðàëüíî¿ ñòîðîíè ïðîõîäèòü ñòåãíîâà âåíà.
    ßêùî âìiñòîì ãðèæîâîãî ìiøêà º êèøêà, òî íàñàìïåðåä ïîòðiáíî îöiíèòè ¿¿ æèòòºçäàòíiñòü. Ïàì’ÿòàþ÷è ïðî ìîæëèâiñòü ðåòðîãðàäíîãî çàùåìëåííÿ, îêðåìó óâàãó íåîáõiäíî çâåðíóòè íà ñòàí ñòðàíãóëÿöiéíî¿ áîðîçíè. Ïðî æèòòºçäàòíiñòü êèøêè ñâiä÷àòü: 1) âiäíîâëåííÿ íîðìàëüíîãî ¿¿ êîëüîðó; 2) íàÿâíiñòü àáî âiäíîâëåííÿ â íié ïåðèñòàëüòèêè; 3) âiäíîâëåííÿ ïóëüñàöi¿ ñóäèí áðèæi é êèøêè. ßêùî ñòîñîâíî öüîãî âèíèêàþòü ïåâíi ñóìíiâè, òî êèøêó íà òðèìà÷i çàíóðþþòü ó ÷åðåâíó ïîðîæíèíó é ÷åðåç 15–20 õâèëèí ¿¿ îãëÿäàþòü ïîâòîðíî. ßêùî âiäñóòíÿ õî÷à á îäíà ç íàâåäåíèõ îçíàê æèòòºçäàòíîñòi, òî íåîáõiäíî ïðîâîäèòè ðåçåêöiþ êèøêè. Îñòàííþ âèêîíóþòü, âiäñòóïèâøè âiä ñòðàíãóëÿöiéíî¿ áîðîçíè íà ïðèâiäíié ïåòëi 30–40 ñì i íà âiäâiäíié — 15–20 ñì. Àíàñòîìîç ìiæ ïðèâiäíîþ é âiäâiäíîþ ïåòëÿìè êðàùå íàêëàäàòè “êiíåöü-ó-êiíåöü”. Ïëàñòèêó ãðèæîâèõ âîðiò ïðîâîäÿòü çãiäíî ç ïîêàçàìè çà îäíiºþ ç ïðèéíÿòèõ ìåòîäèê.
    Êîëè âìiñòîì ãðèæîâîãî ìiøêà º íåêðîòèçîâàíi åëåìåíòè ñàëüíèêà àáî æèðîâi ïiäâiñêè òîâñòî¿ êèøêè, òî ¿õ íåîáõiäíî âèäàëÿòè â ìåæàõ çäîðîâèõ òêàíèí.
    Ïðè êîâçíèõ ãðèæàõ ìîæå âèíèêíóòè çìåðòâiííÿ ñòiíêè òîâñòî¿ êèøêè àáî ñå÷îâîãî ìiõóðà. Ó òàêèõ âèïàäêàõ ïîòðiáíî îáìåæèòèñÿ ìiíiìàëüíèì îáñÿãîì îïåðàòèâíîãî âòðó÷àííÿ: íåêðîòèçîâàíó äiëÿíêó çà äîïîìîãîþ øâiâ çàíóðèòè â ïðîñâiò êèøêè àáî âèêîðèñòàòè ¿¿ äëÿ ôîðìóâàííÿ êîëîñòîìè ÷è åïiöèñòîñòîìè. Öèì íàéêðàùå çàêií÷óâàòè îïåðàöiþ.
     àíàëîãi÷íèõ ñèòóàöiÿõ ïðè çàùåìëåíié ïðèñòiíêîâié ãðèæi â áiëüøîñòi õâîðèõ ìîæíà îáìåæèòèñÿ ëèøå ïåðèòîíiçàöiºþ çìiùåíîþ äiëÿíêîþ ñòiíêè êèøêè. Êîëè æ âíàñëiäîê ïåðèòîíiçàöi¿ âèíèêຠçàãðîçà çâóæåííÿ ïðîñâiòó êèøêè àáî íåêðîç âèõîäèòü çà ìåæi ñòðàíãóëÿöiéíî¿ áîðîçíè, ïîòðiáíî ïðîâåñòè ðåçåêöiþ êèøêè.
    Ç îãëÿäó íà íåäîñòàòíº êðîâîïîñòà÷àííÿ äèâåðòèêóëà Ìåêêåëÿ òà, âíàñëiäîê öüîãî, ïîñòiéíó çàãðîçó íåêðîòèçóâàííÿ, ó õâîðèõ iç ãðèæîþ Ëiòòðå ïðèéíÿòî ïðîâîäèòè éîãî ðåçåêöiþ.
Ïðè ôëåãìîíi ãðèæîâîãî ìiøêà îïåðàöiþ ïî÷èíàþòü iç ãåðíiîòîìi¿. ßêùî çàùåìëåíèé îðãàí óðàæåíèé íåêðîçîì, à â ãðèæîâîìó ìiøêó íàÿâíèé ãíié, òî â òàêèõ ñèòóàöiÿõ âèíèêຠíåîáõiäíiñòü õiðóðãó “ïåðåìèòèñÿ” é âèêîíàòè ëàïàðîòîìiþ. Ïiñëÿ öüîãî ïðîâîäÿòü ðåçåêöiþ çàùåìëåíîãî îðãàíà â ìåæàõ çäîðîâèõ òêàíèí (ùî ìîæëèâî â çàãàëüíîïðèéíÿòèõ ìåæàõ – 40 ñì ïðèâiäíî¿ ïåòëi é 20 ñì âiäâiäíî¿) i íàêëàäàþòü àíàñòîìîç. ×åðåâíó ïîðîæíèíó çàøèâàþòü. Çàùåìëåíi ïåòëi êèøêè, ðàçîì iç ¿õ ñëiïèìè êiíöÿìè, ùî çíàõîäÿòüñÿ â ÷åðåâíié ïîðîæíèíi, âèäàëÿþòü ÷åðåç ãðèæîâèé ìiøîê, î÷åðåâèíó çàøèâàþòü, ãðèæîâèé ìiøîê äðåíóþòü, ïëàñòèêó ãðèæîâèõ âîðiò íå ïðîâîäÿòü, íà øêiðó íàêëàäàþòü ðiäêi øâè.